18 lutego 2024 w Galerii POSK, w obecności ambasadorów Polski i Francji otwarta została wystawa opowiadającą historię polskiej szkoły powstałej w okupowanej Francji, liceum im. Cypriana K. Norwida.
Co wiemy o liceum w Villard?
Między 9 a 15 października 1940 r. w Villard-de-Lans powstaje Liceum Polskie.
Historia tej szkoły nie jest powszechnie znana. Podczas kiedy Stalin i Hitler niszczyli Polskę, Polski Rząd na uchodźstwie stworzył w alpejskim miasteczku, Villard de Lans, unikalną dar- mową szkołę dla uczniów utrzymywaną przez Polski Rząd. Była to jedyna taka polska szkoła w okupowanej Europie. Szkoła im. Cypriana Norwida powstała jako bastion moralnego, kulturalnego i wojskowego oporu wobec Nazistów i ich sojuszników. Szkoła, z biegiem czasu pomyślnie spełniła swoje dwa główne cele: kontynuowała walkę z wrogiem i kształciła przyszłych przywódców.
Początkowo szkoła liczyła 125 uczniów. W 1946 liczba ta wzrosła do 230. Charakterystyczny był rozrzut wiekowy uczniów, wśród których zdarzały się nawet dziesięciolatkowie. Najstarsi uczniowie mieli trzydzieści lat i więcej.
W pierwszych latach istnienia Liceum jego uczniowie wywodzili się z różnych środowisk i warstw społecznych, różnili się znacznie wykształceniem i wiekiem. Zdarzały się też dzieci uchodźców wojennych, żołnierzy, urzędników, drobnych właścicieli ziemskich lub mieszczan, którzy przybyli do Francji w latach 1939-40.
Wielu licealistów zostawało w Villard tylko do czasu zdania matury i po uzyskaniu świadectwa dojrzałości przemykało do Wielkiej Brytanii, by tam wstąpić do armii i kontynuować naukę w szkołach oficerskich.
Gimnazjum kończył egzamin zwany „małą maturą”. Klasy licealne miały dwa profile: humanistyczny i matematyczno-fizyczny. Cykl nauczania kończyła matura, uznawana przez francuskie władze uczelniane za równorzędną maturze francuskiej i pozwalająca na podjęcie studiów wyższych we Francji (z wyjątkiem Akademii Medycznych).
Program nauczania realizowany był zgodnie z programem przewidzianym dla szkół średnich w Polsce, ale z uwzględnieniem specyficznych warunków i lokalizacji Liceum. Tematyka francuska przewijała się więc w ciągu całego kształcenia. Językiem wykładowym był język polski.
Język i literatura francuska były nauczane w zwiększonym wymiarze godzin (pięć godzin tygodniowo).
W uroczystym otwarciu wystawy wzięli udział ambasador RP w Londynie, Piotr Wilczek, prezes POSK, dr Marek Laskiewicz, ambasador Francji Hélène Duchêne, Mayor of Kensington & Chelsea, Councillor Preety Hudd oraz Joanna Ciechanowska, dyrektor Galerii, a także Elvira Olbrich kierująca w POSK-u Działem Sztuki.
Otwarciu wystawy towarzyszyła także projekcja filmu dokumentalnego pt. „Z dala od orkiestry”.
Film opowiada historię Zygmunta Lubicz Zaleskiego (1882-1967) – poety, pisarza, tłumacza, krytyka literatury, sztuki, muzyki, doktora filozofii i literata. Zmuszony do emigracji z powodów politycznych, w 1914 roku rozpoczął ożywioną działalność jako wykładowca języka polskiego we Francji. Zapoczątkował wykłady, które stały się zalążkiem pierwszej polonistyki we Francji.
W projekcji filmu w Sali Malinowej wziął udział reżyser filmu i autor scenariusza w jednej osobie, Rafael Lewandowski.
Wystawę „Dom Wolności” będzie można oglądać w Galerii POSK do 8 marca 2024.
Wstęp wolny.
Tekst: Małgorzata Mroczkowska
Zdjęcia: Dariusz Kukawski
